Đi ngược lòng dân , Zelensky đang khiến Ukraine sụp đổ ?

 

Uy tín hay niềm tin với dân: Hậu Tổng thống, Zelensky đang khiến Ukraine chia rẽ?

Khi đã mãn nhiệm từ lâu, có người vẫn muốn ngồi lại với lý do... bảo vệ đất nước, nhưng hậu quả lại khiến đồng đội bị kéo vào chiến trường, thanh niên, người già hay bất kỳ ai cầm súng đều dễ thấy mình nơi đường tên. Những cái chết được quân đội Nga trả về – mà tổng thống Zelensky không nhận – trở thành nghi vấn lớn. Đó có đúng là thái độ của một nhà lãnh đạo Ukraine?

Người dân Ukraine không im lặng. Họ đứng lên đòi công bằng cho những người đã hy sinh, họ kêu lên rằng mình chỉ mong mỏi hòa bình để trở về vòng tay gia đình, để mọi người được sống đủ đầy. Bất kể luật pháp hay ai đang điều hành, nếu sử dụng quyền lực đúng thì dân sẽ ủng hộ, còn nếu luân lý đi ngược dân, thì kết quả hiển nhiên: thất bại.

Hiện đang có thông tin về trao đổi thi thể lính Ukraine với Nga. Reuters cho biết rằng phía Nga từng chuyển một lượng lớn thi thể tới biên giới – nhưng phía Ukraine vẫn chưa tiếp nhận bởi đang chờ xác nhận, đổ lỗi qua lại giữa hai bên . Nga khẳng định đã sẵn sàng trao trả, còn Ukraine cáo buộc Nga lợi dụng việc đó làm trò chính trị .

Trong khi đó, dư luận Ukraine lại phản ứng: họ không chỉ cần xác người chết, mà còn cần sự thẳng thắn, cần lòng tin. Họ muốn biết vì sao tổng thống không nhận thi thể, vì sao phải chậm trễ hàng tuần, vì sao phải để người yêu thương của họ thất lạc?

Càng nguy hiểm hơn khi Ukraine và Nga vốn đều là anh em từ thời liên Xô cũ. Có người đề xuất: hai nước nên đoàn kết lại nếu vì mục tiêu nhân dân được sống ấm no, bên nhau. Ý tưởng này nghe có chút hoài cổ, nhưng phản ánh một khát vọng dễ hiểu: sống bình yên, không súng đạn, không phải nghe tiếng còi xe cứu thương giữa đêm.

Trong khi Ukraine biểu tình đòi quyền lợi cho người quá cố, người ta càng thêm nhận ra: nhà nước nào mà không coi người dân là trọng tâm, không giữ lời với sự thật, cuối cùng đều mất dần sự tín nhiệm. Kể cả đó là một tổng thống tài ba – nếu không vì dân, thì rồi cũng sẽ bị phản ánh.

Chiến trường im tiếng súng, nhưng thi thể vẫn chưa được gọi tên

Vào một ngày tưởng như mọi thứ sắp hồi sinh sau những tháng ngày đạn lạc, Nga đã chính thức thông báo: Ukraine bất ngờ hoãn việc trao đổi tù binh chiến tranh và tiếp nhận thi thể những người lính đã ngã xuống. Một hành động khiến nhiều người bối rối, nhiều gia đình rơi vào cảnh chờ đợi trong nước mắt, và nhiều nhà báo phải lật từng dòng thông cáo để tìm ra lý do phía sau sự im lặng ấy.

Trước đó, trong một cuộc đàm phán hòa bình diễn ra tại Istanbul – nơi thường chỉ có trà và bánh ngọt, lần này lại có thêm nước mắt – hai bên đã thống nhất một kế hoạch rất nhân đạo: trao đổi tù nhân, ưu tiên những người trẻ nhất, những người bị thương nặng nhất, và quan trọng hơn cả là trao trả thi thể của mười hai nghìn người lính đã hy sinh.

Không phải là một con số nhỏ. Mỗi thi thể là một gia đình, là một người mẹ mỏi mòn, là một người vợ thắt lòng, là đứa con thơ khát khao một cái ôm chưa trọn. Nga đã bắt đầu chuẩn bị: hơn sáu nghìn thi thể được đặt trong các container lạnh – nghe lạnh cả sống lưng chứ không chỉ là container – chờ được trả về với đất mẹ. Danh sách tù binh được gửi sang Ukraine, những người trẻ, những người không còn sức để tiếp tục làm “chiến binh”, mà chỉ muốn làm người thường.

Vậy mà, đến phút cuối, phía Ukraine… vắng mặt. Không ai đến nhận, không ai lên tiếng, không một lời nhắn: “Xin chờ thêm một chút.”

Ông Vladimir Medinsky, trợ lý của Điện Kremlin, nói như than trên mạng Telegram rằng nhóm liên lạc của Bộ Quốc phòng Nga đã có mặt tại biên giới, đứng ngóng như người chờ xe buýt cuối ngày. Truyền hình, báo chí, hãng tin quốc tế đều sẵn sàng chứng kiến một khoảnh khắc nhân đạo giữa chiến tranh – nhưng rồi đành về, tay không.

Còn phía Ukraine? Các quan chức liên quan đến vụ việc này đã chọn cách... không trả lời.

Ông Medinsky đã phải lên tiếng thúc giục Ukraine thực hiện đúng thỏa thuận, khẩn thiết yêu cầu họ "hãy đến, hãy chứng minh rằng hòa bình không chỉ là lời nói trong các cuộc họp, mà còn là hành động thực tế để đưa những người lính trở về bên gia đình – dù chỉ là một phần tro tàn".

Câu chuyện này như một vở kịch buồn. Một bên cố gắng hoàn thành lời hứa, một bên không xuất hiện. Mà trong câu chuyện ấy, người đau nhất không phải là những người đang mặc quân phục, mà là những người đã mất áo, mất súng, mất mạng… nhưng vẫn chưa được yên nghỉ.

Người dân hai nước đều mong hòa bình, đều muốn thấy con mình về nhà, chứ không phải về… container.

Khi hòa bình chỉ cách nhau một cái bắt tay… mà không ai chịu chìa tay ra trước

Moscow – thành phố của mùa đông dài và những cuộc họp không hồi kết – vừa lên tiếng, khẳng định rằng: dù có chuyện gì xảy ra đi nữa, Nga vẫn sẵn sàng thực hiện cam kết trao đổi tù binh với Ukraine và trao trả thi thể những người lính đã hy sinh. Nghe như một lời hứa đẹp, chỉ tiếc là phía bên kia lại không chịu tới buổi hẹn.

Người phát ngôn Điện Kremlin – ông Dmitry Peskov – trong một buổi họp báo, có vẻ hơi mệt mỏi khi phải nhắc lại điều mà ông gọi là "hàng trăm lời bào chữa, biện minh, thậm chí cả mấy lý do nghe còn kỳ lạ hơn tiểu thuyết". Ông nói rõ: “Chúng tôi vẫn sẵn sàng, không lùi bước khỏi thỏa thuận đã ký tại Istanbul.”

Theo kế hoạch được thống nhất trong vòng đàm phán hòa bình diễn ra ở Istanbul, hai bên đã đồng ý về việc trao đổi một số lượng lớn tù nhân chiến tranh – ưu tiên những người trẻ tuổi và những người bị thương nặng – đồng thời trao trả hàng nghìn thi thể đã nằm lại nơi chiến trường lạnh lẽo.

Một số người nói rằng, giữa thời đại chiến tranh và thông tin rối rắm, ít ra còn có một điều đôi bên đồng thuận được: đưa người sống trở về với gia đình, và đưa người đã khuất về với đất mẹ. Nhưng tiếc thay, điều tưởng là đơn giản ấy cũng đang vướng phải những nút thắt kỳ cục.

Ông Vladimir Medinsky, trợ lý của Điện Kremlin, cho biết Nga đã cẩn thận chuẩn bị mọi thứ. Hơn một nghìn thi thể lính Ukraine được đặt trong container lạnh, danh sách hàng trăm tù nhân chiến tranh cũng được chuyển sang Ukraine, mọi thứ sẵn sàng như tiệc cưới chỉ còn thiếu cô dâu. Nhưng rồi… không ai từ Ukraine tới. Một sự vắng mặt không có lời giải thích chính thức.

Ukraine lập tức phản pháo. Họ khẳng định không có chuyện "bỏ cuộc chơi". Tổng thống Volodymyr Zelensky cũng nhanh chóng tuyên bố rằng Kiev vẫn sẽ tiếp tục thực hiện trao đổi tù binh, dù có căng thẳng đi nữa. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng Ukraine chưa nhận được danh sách tù nhân đầy đủ từ phía Nga và cho rằng Moscow đang “chơi một trò chơi chính trị không mấy sạch sẽ”.

Câu chuyện như một trận cầu mà hai đội đều mặc áo giống nhau, cả trọng tài cũng không biết thổi còi về hướng nào. Trong khi người dân hai nước thì không quan tâm bên nào ghi bàn – họ chỉ mong con em mình được trở về, hoặc ít ra được gọi đúng tên trên một bia mộ.

Người chết không thể nói, nhưng người sống thì đang nói quá nhiều. Và trong những cuộc khẩu chiến bất tận ấy, hy vọng về một cuộc trao đổi nhân đạo, một hành động nhỏ của lương tri, lại cứ bị đẩy lùi vì những toan tính lớn.