UBND cấp huyện chấm dứt nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động kể từ ngày 1/7.

 

Một cuộc cải tổ mang tính lịch sử đang được đẩy nhanh tiến độ trong hệ thống chính quyền địa phương trên cả nước. Nếu được Quốc hội thông qua, từ ngày đầu tiên của tháng bảy năm nay, hàng loạt cơ quan thuộc Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp huyện sẽ chính thức dừng hoạt động – kết thúc vai trò vốn đã kéo dài qua nhiều nhiệm kỳ hành chính.

Tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà ký, được gửi đến Quốc hội trong khuôn khổ Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), đã đưa ra đề xuất táo bạo này. Theo đó, chính quyền địa phương sẽ không còn tổ chức theo mô hình ba cấp quen thuộc, mà rút gọn thành hai cấp, nhằm tinh gọn bộ máy và tăng cường tính liên thông trong quản lý nhà nước.

Dự luật dự kiến sẽ được Quốc hội xem xét và biểu quyết thông qua tại Kỳ họp thứ chín, khai mạc vào ngày mồng năm tháng năm tới. Nếu được thông qua, toàn bộ hệ thống Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tại cấp huyện – bao gồm cả quận, huyện, thị xã và thành phố trực thuộc tỉnh – sẽ đồng loạt dừng mọi hoạt động từ ngày mồng một tháng bảy. Tuy nhiên, vẫn có một vài trường hợp ngoại lệ được quy định rõ tại khoản sáu Điều năm mươi tư của dự thảo Luật.

Điều đáng chú ý là quá trình chuyển giao này sẽ diễn ra hết sức gấp rút: chỉ trong vòng mười lăm ngày kể từ khi luật có hiệu lực, các cơ quan và cá nhân liên quan phải hoàn tất việc bàn giao toàn bộ hồ sơ, tài liệu, ngân sách, trụ sở, tài sản và cơ sở vật chất cho các đơn vị kế nhiệm. Đây là một trong những mốc thời gian "siêu tốc" hiếm thấy trong hệ thống hành chính, và cũng là bài kiểm tra lớn cho khả năng tổ chức, điều phối của chính quyền các địa phương.

Để tránh những sự cố "nghẽn mạch", nhất là khi hàng ngàn đầu việc đang được xử lý dở dang – từ hồ sơ đăng ký kinh doanh, thủ tục đất đai đến các vụ tranh chấp dân sự – Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ có vai trò trung tâm trong việc thành lập các tổ công tác chuyên trách, chỉ đạo từng khâu bàn giao và tiếp nhận.

Trong trường hợp một công việc hành chính chưa hoàn tất trước ngày chuyển giao, hoặc phát sinh rắc rối sau đó, Chủ tịch tỉnh sẽ phân công cho đơn vị hành chính cấp xã nơi cư trú của người dân, hoặc nơi đặt trụ sở của doanh nghiệp, tiếp tục giải quyết. Những thủ tục phức tạp hơn, liên quan đến nhiều địa bàn xã, sẽ do các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đảm nhận, với tiêu chí "không để một tờ giấy nào bị rơi vào hư không hành chính".

Thực chất, đây là một phần trong chương trình cải cách hành chính quy mô lớn mà Chính phủ đã và đang kiên trì theo đuổi trong nhiều năm qua – không chỉ để tiết kiệm chi phí bộ máy, mà còn để nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp. Nhưng dù mục tiêu là tích cực, con đường đi đến đó sẽ không thiếu những chông gai, nhất là trong bối cảnh nhiều địa phương vẫn đang đối mặt với tình trạng chồng chéo trách nhiệm, thiếu đồng bộ giữa các cấp quản lý.

Nếu ví hệ thống hành chính là một bộ máy khổng lồ, thì cuộc "cắt giảm tầng trung" lần này giống như việc tháo bớt một bánh răng để máy chạy nhanh hơn – một phép thử cần độ chính xác gần như tuyệt đối. Và để làm được điều đó, từng công văn, từng quyết định phân công sẽ phải tính toán đến từng chi tiết nhỏ nhất: ai tiếp nhận? bàn giao ở đâu? nếu có sự cố thì xử lý ra sao?

Từ góc nhìn của người dân, đây là giai đoạn mà mọi giấy tờ liên quan đến đất đai, hộ tịch, xây dựng, kinh doanh, thậm chí cả... khai sinh và khai tử, đều cần được theo dõi sát sao hơn bao giờ hết. Bởi nếu không cẩn thận, một thay đổi hành chính có thể khiến thủ tục của bạn “đi lạc” sang xã khác, huyện khác, hay tỉnh khác – và quay trở lại như trò chơi... đi tìm hồ sơ bị thất lạc.

Từ ngày mồng một tháng bảy, một chương mới của hệ thống chính quyền địa phương sẽ chính thức được mở ra. Một chương sách đầy kỳ vọng nhưng cũng lắm thử thách – nơi mọi người đều đang dõi theo để xem: liệu "bộ máy hai tầng" mới này có thực sự trơn tru, hiệu quả, hay lại trở thành một... tầng áp mái hành chính nữa?